HIKAYAT

Ku K.H. Usman Salehuddin

Keur anu paruasa mah, karasa geus ngeusian umur ku amal anu mulya, amal sabulan pinuh taya menit anu teu eusi ku ibadah ka Allah. Dahar sahurna, sarena, hudangna katut lapar jeung halahabna. Kituna teh bari dijaga pisan tina lampah anu teu merenah, kayaning basa anu sugal, cowong cawokah, sakalieun ngadenge anu teu matak genah oge, harita mah tara saruana da puguh keur puasa tea. Tapi kituna teh lain ngan sabulan puasaeun wungkul, karasa minangka latihan keur laku lampah satuluyna,

Ki Sahamah, ki Atam jeung ki Adma, anu teu ingkah balilahan ti lembur kawas batur, teu reureuh ondangan ti ditu ti dieu aya anu beurang, anu peuting malah aya anu ngahaja pasosore.

Dina riungan teh sakalian sok dimangpaatkeun ku pangajian, pangpangna nu patali jeung ngaraketkeun duduluran ngaronjatkeun sumanget amal soleh, malah teu kurang-kurang anu sakalian nyawalakeun ngadegkeun pasantren jeung masjid. Anu ku pasantren jeung masjid teh bisa ngahudangkeun kam'muran keur masrakat balarea. Kumaha sangkan masrakat leutik kesangna teu diuyupan ku anu saripit, kumaha sangkan hirupna teu kabeungkeut ku duit renten, ladang kesangna teu disedot ku ijon, barudak-barudak katut jajaka-jajakana teu karacunan ku narkoba jeung inuman-inuman anu matak weureu, anu akibatna jadi jalma andar-andar teu aya hormat tilawat ka nu jadi kolot-kolotna.

Kai Adma nempas, nu matak kuring mah baluweng ieu teh, cenah mah pasantren di nagara urang teh meh unggal poe nambahan, nyakitu deui masjid-masjid, tapi kanyataanana hirup urang kalah beuki keueung. Ceuk beja mah, teu kurang-kurang anu maringpin pasantren teh anu harayangeun lain anu bener-bener ahli, pangpangna dina urusan agama, da ceuk kuring mah, upama kira-kira kitu mah, eunggeus bae pamingpin pasantren teh saruakeun jeung kepala sekolah, da naon atuh ladangna masantren aya kana genep taunna, kasebut wae tamat 'Aliyah tamat mualimin, malah aya anu geus nyandang gelar anu gelar anu, tapi boro-boro kudu ngulik masalah, maca oge sarua we jeung kai Atam, kawas nu heueuh sok hayang wae di hareup, ari kabisa nya saru wae jeung kuring, maca Fatihah oge kumaha we nu maca Yasin di kuburan, anu buruhna ngan mahi keur kupat tahu.

Rengse pangajian, ki Sahamah ngajak ngadeuheus ka Mama ajengan. Dina pangajian ba'da Jumaah saminggu memeh lebaran, anjeuna kungsi sasauran nu patali jeung "kumaha ngama'murkeun lembur urang".

Kai Atam ngaharewos ka kai Adma, "Na kumaha ari di bumi Mama, asa jauh jeung di imah urang, eta ku sagala aya, kueh oge rupa-rupa, sinjangna jeung kampretna moal beunang ku harga saanueun. Pek kadinyah saaya-aya, tah aya korma nya kareueut nya seungit, ceuk anu mawana mah korma Nabi cenah eta teh.

Saba'da enjeuna ngadangu maksud jeung kahayang ngawangun pasantren tea, anjeuna sasauran, "Ari ceuk pamanggih kuring mah, ngadegkeun pasantren teh najan teu gampang oge, bisa direreyang ku sarerea, malah ku anu tara salat oge jadi jeung alus sok asal aya waragadna bisa menta ka saha bae. Malah ceuk beja mah, teu kurang-kurang sumbangan ti nagara-nagara Arab pangpangna ti anu baleungharna, anu kasebut muhsinin jeung ti pamarentah urang oge teu saeutik sumbangan-sumbangan, ngan teuing kumaha, rengse wangunan teh kalah sili andelkeun, teu aya rasa miboga jadi urang bae anu ripuh ngurusna.

Nu kapikir ku kuring mah, masjid jeung pasantren teh beda pisan jeung beunang itikurih urang sorangan, anu nyumbang sabeuyeureun sasieureun, anu teu boga pakeun mantuan ngala batu jeung keusik, belaan eureun buburuh dipake mantuan ngunjalan aduk.

Keun heula ngawangun, anu kudu dipikirkeun mah saha anu baris jadi sesepuh na anu jero kokodokannana. Mun masjid tea mah, eta anu baris jadi imamna, da teu cocog jeung sunah Rasul, masjid teu puguh teu matuh saha imamna. Nyakitu deui, ngawurukan santri, di dapur oge bisa jadi kiai, asal ku anu enya-enya berilmu anu jadi guruna, tangtu moal sarua jeung anu ngajar bari buburuh najan dina wangunan anu seseg hade adeg singgrong hade dangong.

Mun teu salah mah dina taun dalapan puluhan kuring kungsi ngadenge gegeden mantri agama RI kungsi sasauran, "Ayeuna pasantren beuki loba, tapi ulama kalah beuki langka". Naha jaradi naon atuh wedalan-wedalan pasantren ayeuna teh, boa enya anu ka denge ku kuring, aya anu mingpin pasantren bari teu metu kana maca kitab, maca Fatihah teu puguh dengekeunana, malah cenah leuwih ti kitu, aya anu mingpin ngatur pasantren-pasantren, modalna irit sok asal kandel oge mahi. Kumaha upama kaayaan kieu teh ayana di organisasi Islam anu cenah merjuangkeun kuran sunah, ngadidik umat sangkan faham dina agama. Kuring kungsi di tanya, tepika ayeuna kuring can sanggup ngajawab, geura Sahamah, Adma, Atam jeung saderek sarerea regepkeun ieu pertanyaan teh, "Ajengan! Mun sim kuring hayang gaduh anak anu bener-bener asak dina maca jeung mahamkeun kitab-kitab atuh sakurang-kurangna gumading kari ngasakkeun, kedah kamana sim kuring masantrenkeun pun anak teh ?". Tah kitu Sahamah pertanyaannana teh, cing saha anu kagungan kauninga kudu ka pasantren mana ?.