KUDU NGAN KARI CUCUKNA

Ku K.H. Usman Salehuddin

Ti beurang keneh angkeub pihujaneun meded katembong beulah ti wetan aya buntut hujan, angin bula-bali guludug pasambung-sambung ditema ku gelap ngampar. Teu lila ngan breg bae hujan ngagebret, dibarung jeung angin ngagelebug. Teu saeutik kenteng-kenteng imah anu haliber kabawa angin. Tara-tara ti sasari ti wahangan kadenge sora seah, caina umpal-umpalan beuki lila beuki lebleban, mimiti kolong kakeeum hayam rabuL kaluar. Umur-umuran ka lembur eta make aya caah gede, kituna teh bari hujan can deuk raat, ari geus tepi kana lebah palangkakan mah pengeusi lembur teh paburisat moro tempat anu rada luhur nu teu katepi ku cai caah.

Atuh, teu saeutik banda beunang hese cape itikurih teh jadi lapur kakeueum, geus puguh ari sasatoan mah loba anu paralid, tatangkalan raruntuh sawah-sawah kakeueum balong-balong laukna loba anu teu pisan aya sesana kalabur bareng jeung cai caah.

Rengse salat subuh caah teh geus orot, ngan kari runtah bawa caah tea, diunggal buruan jeung dikolong imah patengah jeung leutak, acan bangke-bangke sasatoan anu paraeh lantaran kakeueum.

Ari keur jalma leutik mah ku caah sakitu oge jadi kakukud sagala-galana dan puguh hirup ukur ngan ukur korah-koreh cak, teu boga teundeun sampeureun sakalieun keuna ku puraga. Katurug-katutuh deuih, sarengsena caah teh pagebug kasakit pangpangna barudak leutik umum baratuk, katarajang panas, mencret nyeri panon jaeung sasalad.

Ari ceuk anu jareneng mah, cai caah teh bongan tatangkalan anu kuduna dipiara kalah ditaluaran, leuweung-leuweng jadi darugul, nya teuing saha anu nyarakuan duitna mah, da asa piraku ari ungal jalma daek nuar sangeunahna. Tapi najan kitu ari keur jalma teutik mah, nuar kai oge moal sabaraha ngaruksak da ukur ku tanaga kampak, balincong jeung tanaga taktak, nuar satangkal oge mial anggeus, ku dua tilu poe. Tapi eta anu palinter anu jareneng ngadugulan leuweung teh cukup ku neken, malah jeung gunung-gunungna jadi nu maranehna. Pakean saragem, unggal bulan meunang gajih pangkat naek geus rengse mangsa nyekel dines tuluy narima pangsiun, bari ku rakyat leutik kudu dihormat da puguh keur kawasa nyekel aturan.

Rengse salat subuh, kai Adma, kai Atam jeung kai Sahamah sapikiran, heunteu wara balik ka imah, Tapi arindit neang lembur anu kacaahan tea. Harita loba keneh anu can balik ka imahna, ngadon ngajrek di imah dulur-dulurna anu teu katepi ku cai caah. Tua kampung lembur eta imahna rada luhur teu katepi ku cai caah, malah didinya jalma-jalma teh ngadon nungsi samemeh lemburna bisa dicicingan deui.

Bari seuseurian tua kampung nyaritakeun, “cenah aya jalma kabeneran keur natamu basa harita kajadian caah tea, hujan keur ngagebret, angin bula-bali dahan-dahan tatangkalan keur loba anu pareunggas jol deuih cai Caah, nya saha anu teu tagiwur. Isukna ibur cenah aya jalma anu sanggup ngeureunkeun hujan angin, ku cara nololkeun keris karuhun tina jendela, tapi hujan angin teh teu reureuh-reureuh malah kalah beuki motah, tuluy ngawur-ngawur cangkaruk mulud hare-hare, disambung ku babacaan dicampur ku jangjawokan, da puguh taya hasilnanya teu aya anu nganggap kalah pada nyeungseurikeun. Nya meureun tamba era, agur-

agurna mah cenah lain teu maunat, ngan nyaeta jalma-jalma urang lembur ieu teh keur apes, bongan teu make ka karuhun tara aya kaingetan geus loba jalma anu tara nyekar ka kuburan geus loba anu tara nyuguh. Tah kieu cenah kabuktianana, sakieu oge untung keneh karuhun teh teu menta korban nyawa anu kudu jadi wadal.

Rengse caah tea aya jalma anu aduregeng pakeukeuh-keukeh teu aya anu daek ngelehan, pedah eta meunang lauk emas badag bibit pegarkeuneun aya kana tilu kilona. Aya jalma anu datang nawarkeun jasa, keun bae cenah ku kuring nu kieu wae mah urang bereskeun sangkan silih eledan. Ngan nyaeta kudu aya waragad heula, da ka ditu ka dieu teh kudu make angkas-ongkos jeung moal bisa ku saeutik. Ceuk nu saurang deui kuring sanggup mereskeun ngan engke laukna kudu dibagi-bagi, da puguh saha anu teu beuki lauk.

Nya duka teuing meureun beunang baradami, nu saurang diangkat minangka hakimna saurang deui minangka jaksana nu saurang deui minangka nu bebelana. Saeunggeus dua urang anu padu teh, ngaluarkeun sa anu sewang di tarima ku anu saranggup mereskeunana tea, atuh der bae perkara teh digelar, saengges eta lauk diasakan heula.

Ceuk anu saurang kumaha lamun dijual wae, duitna bagi dua, ceuk anu saurang deui kumaha lamun laukna bae dibagi dua teh, da ari kudu dijual heula mah kudu aya waktu, tangtu moal kabawa ayeuna jeung ku saha baris dijualna.

Putusannana laukna bae ditimbang dikait lebah tengahna, sarerea ngabandungan atuh lauk teh beurat ka hulu, sangkan saimbang dicewol ku juragan hakim tapi nyewolna gede teuing, atuh jadi beurat ka buntutna, cewol deui ku juragan jaksa, nya teuing kumaha nyewolna ayeuna mah jadi nyonggeat beurat pisan ka huluna, cewol deui ku anu sanggup bebela tea.

Nya ari geus beak mah dagingna ti hulu tepika buntut, atuh, ayeuna ngan kari cucukna, ku anu nyaraksian kabandungan ayeuna mah jadi saimbang, pas ka ditu ka dieu teu pisan kurang saeutik. Geus kitu mah kakara dipasrahkeun ka duaan anu padu tea.

Ari geus kitu mah anu paradu teh jadi alakur, malah sajajalan bari balik teh teu reureuh ngawarangkong, ringkesna mah nyugemakeun cenah ieu putusan teh, bungah lauk anu teu puguh halal haramna teh teu katuang ku jalma-jalma anu saroleh moal kudu ngajawab dina hisab yaumal kiyamah.